Yetişkin Dikkat Eksikliği ve Reddedilme Duyarlılığı
PSİKİYATRİ

Yetişkin Dikkat Eksikliği ve Reddedilme Duyarlılığı

  • Son araştırmalar, DEHB'si olan yetişkinlerin, özellikle sosyal durumlarda dürtüsellik nedeniyle birçok eleştiriye maruz kaldıklarını bildirmektedir.
  • İlişkilerde ve sosyal ortamlarda reddedilme deneyimi, tedavi arayan DEHB'li yetişkinler arasında öne çıkan bir konudur.
  • Beğenilme çabalarıyla ilişkili bazı yaygın davranışlar ve incinme duygularını tetikleyen bazı yaygın reddedilme olayları vardır.

DEHB'si olan yetişkinler üzerinde eleştirinin deneyimleri ve zararlı etkileri üzerine yakın tarihli araştırmalardan elde edilen bulgular, DEHB'ye aşina olan herhangi birini şaşırtmadı, ancak bu çalışmalardan biri, çok kolay gözden kaçan veya göz ardı edilen önemli bir sorun alanını belgelediği için değerlidir. Dürtüsellik, sosyal ipuçlarını kaçırma, durumsal veya grup normlarını ihlal etme ve ilişkilerde başka türlü beklentileri karşılayamama gibi yaygın DEHB ile ilgili sorunlar gibi, ilişkilerde kınamanın ana kaynağıydı.

Bu yetişkin bulguları, DEHB'si olan çocukların nelerle karşı karşıya kaldığına dair araştırmaları yakalamaktadır. DEHB'si olan çocuklarda bu tür dürtüsellik, oyunların kurallarına göre oynamama, beklemede ve sıra almada güçlük çekme ve çok fazla yüklenme ve bir şekilde başkalarının gözünde itici olarak görülebilecek şekillerde "aşırıya kaçma" şeklinde kendini gösterir. DEHB'si olan çocukların sosyal konumları üzerine yapılan araştırmalar, etkinliklere davet edilme veya akran etkinliklerine dahil edilme olasılıklarının daha düşük olduğunu ve başkaları tarafından aktif veya pasif olarak dışlanma olasılıklarının daha yüksek olduğunu göstermektedir.

Yetişkin DEHB'si ve eleştirisi çalışmasından elde edilen cesaret verici bir bulgu, DEHB'si olan yetişkinlerin destek, anlayış, barınma, kabullenme ve ilişkilerde değer görme konusunda yararları olduğuydu. Bu, DEHB'yi anlamaya istekli olan ve DEHB'si olan yetişkinlerle ilişkilerin getirileri için periyodik olarak gecikmeye katlanan, yabani otlara değil çiçeklere bakan diğerleriyle birlikte olmayı içerir.

Eleştirinin olumsuz etkileri ve destekleyici ilişkilerin yararlarının ortasında, özellikle DEHB'si olan yetişkinler için geçerli olan reddedilme sorunu vardır. Reddedilme, DEHB dünyasında çok fazla dikkat çeken bir konudur. İlişkilerde reddedilmenin neden incinme duyguları için bu kadar tetikleyici olduğuna ve bunun neden DEHB'si olan pek çok yetişkin için özellikle sinir bozucu bir sorun olduğuna daha yakından bakalım.


Aidiyet ve Kabul

Bir aidiyet duygusu ve bir ölçüde kabul görme arzusu, fabrika ayarlarımızdan biri olan temel bir insan ihtiyacıdır. Erken insanlık tarihinde yaşayan grupların talepleri ve seçim baskıları, insanın kendi kendini düzenleme kapasitesinin (yürütme işlevleri olarak da kabul edilir) geliştirilmesindeki olası itici güçtür. Bu kapasite, "başkalarıyla iyi çalışma ve oynama" ve diğer yürütücü işlev becerileri arasında bozulmamış duygusal düzenleme gerektiren sağlıklı bağlılık arama ve sürdürme becerisini desteklemiştir.

DEHB'si olan çoğu yetişkin, semptomlarının tembellik, motivasyonsuz olma, duyarsız, güvenilmez olma ve diğerleri gibi olumsuz etiketler veya yanlış atıflar dahil olmak üzere sosyal yaşamdaki hayal kırıklıklarından adil bir pay almıştır. Bu tür zorluklar, başkalarıyla olan bağların kopması riskini taşır. Oyun alanındaki kurallara uymamak, evliliğinizi veya arkadaşlığınızı etkileyen söz ve yükümlülükleri unutmak veya bir çalışma veya çalışma grubunda üzerinize düşeni yapmamak bu tür sorunlardır. Bu nedenle, bu tür durumlar, kalıcı, acı verici etkileri olan reddedilme ile sonuçlanabilir.


Reddetme Nedir?

Sıklıkla "reddedilmiş hissettiğimizi" söylesek de, reddedilme incitici duyguları tetikleyen bir olaydır.

  • Eleştiri
  • İhanet
  • Aktif ayrışma
  • Pasif ayrışma
  • Takdir edilmemek
  • Alay edilmeme

Ancak bu tür görüşler, kendi ihtiyaçlarını boyun eğdirmek veya başkalarını memnun etmek için çok çaba sarf etmek gibi aşırı tazminlere yol açar; örneğin, borçları ödemek için aşırı vaatte bulunup vaatleri yerine getirmemek (“Son dakikaya kadar beklediğimi biliyorum ama yapacağım. Söz veriyorum, siz işten eve gelene kadar vergilerimizi halledip dosyalayacağız!") En azından, DEHB'si olan birçok yetişkin, "bir aşağı" veya "daha az" bir duruş, öngörü, hatta "destekleme" tanımlıyor.

İncinmiş duygular ve diğer duygular, sosyal kaygı şeklinde bir ilişkide bir şeylerin yolunda gitmediği algısı ve kişi veya kişilerle ilgili endişe duygularıyla başlar. Utanç, suçluluk ve utanma, DEHB'si olan yetişkinlerin sosyal bir durumdaki konumlarının azaldığına dair algılarının (doğru ya da yanlış) sinyalini verir. Kıskançlık, bir arkadaşla veya bir grup durumunda bir başkası statü kazanırken statü kaybetmekte oldukları hissiyle tetiklenebilir. Bu tür statü kaygısı, ilişkilerin bu tür sosyal sermaye denetimlerinde tetiklenen sosyal duygulardan biridir.

Düşük benlik saygısı, reddedilmenin bir başka bariz etkisidir. Bununla birlikte, bunun sinsi bir yönü, kişinin sosyometresinin artık daha hassas olması ve özellikle DEHB'si olan yetişkinler için reddedilme belirtileri arayışında olmasıdır. Bu farkındalığın bir derecesi gelecekteki ittifakları öğrenmeye ve geliştirmeye yardımcı olsa da, bu tür kendini ve başkalarını izleme genellikle DEHB'li yetişkinler için pek uygun değildir. Çok az farkındalık olabilir veya tam tersine, duygusal aşırı tepkiler ve her şeyi orantısız bir şekilde şişirme dahil olmak üzere, reddedilme belirtileri olarak normal eleştirilerin veya geri bildirimlerin abartılması olabilir.

Bu tür tepkiler, kimsenin yapmak istemediği vergileri ödemek gibi motivasyon ve "yeterli hissetme" gibi duyguları yukarı doğru düzenlemedeki zorlukları ve reddedilme noktasına kadar, aşağı düzenlemeyi içeren DEHB'nin duygusal kontrolsüzlüğü ile büyütülür.

Kimse reddedilmekten hoşlanmaz. Diğer pek çok şeyde olduğu gibi, mesele şu ki, reddedilme olaylarının (gerçek veya algılanan) ve incinme duygularının sıklığı ve büyüklüğü DEHB'si olan yetişkinler için daha fazla olduğu sürece, DEHB nicel bir derece farkıdır.


Reddetme ve Yetişkin DEHB

Reddedilmeye Duyarlı Disfori, yetişkin DEHB'nin ortak bir özelliği olarak öne sürülmüştür. Bu, ezici bir duygusal duyarlılık, hatta algılanan küçümsemelerde kendini kapatma olarak kendini gösterir. Bu tür keskin duygusal tepkiler, bir ruh hali bozukluğunun kanıtı olarak yanlış yorumlanabilir. Bu duygusal duyarlılığa sahip olan DEHB'li yetişkinler, başkalarının lütfu içinde kalmak için ihtiyaçlarını boyun eğdirerek, kaçınma veya insanları memnun etme yoluyla bunu telafi edebilirler.

DEHB ile büyümek ve DEHB ile yaşamaktan kaynaklanan hayal kırıklıkları ve başarısızlık deneyimlerinin karşılıklı etkileşimi, depresyon duygularıyla sonuçlanır. Bu duygular, kaçma-kaçınma başa çıkma yöntemine yol açar, karşılığında daha fazla sorun veya "başarısızlık" yaratırve kısır bir döngüye sahip olursunuz. Benzer şekilde, DEHB ile yaşamak, duygusal kontrolsüzlükle karışan ilişkilerde hayal kırıklıkları yaratarak bir kısır döngü yaratır.


Uzm. Dr. Seher Çakmak

Uzm. Dr. Seher Çakmak

Psikiyatrist & Psikoterapist

Caddebostan'da bulunan özel muayenehanemde hastalarımı ve danışanlarımı yüz yüze veya internet üzerinden kabul etmekteyim.

HAKKIMDA İLETİŞİM