Klinik pratikte kadınlar arasında Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) tanılarının artmakta ve giderek daha fazla kadın yaşadığı zorluklara yanıt aramaktadır. Yeni yetişkin DEHB tanısı konan kadın hastaların çoğu, tipik erkek DEHB tablosundan neredeyse her zaman farklı görünen zorluklarını anlamlandırabildikleri için rahatlar. DEHB'nin tipik görüntüsü nedeniyle, bu kadınlar göz ardı edilmekte ve ruh sağlığı hizmetlerine sevk edilmeleri daha az olmaktadır.

Tedavi için verilen ilk ilaç veya müdahale sizin için tam olarak uygun değilse cesaretiniz kırılmasın. Hayatı planlamanızı sağlayan uygulamalar gibi bazı DEHB dostu stratejileri uygulamaya başladıktan sonra günlük yaşamdaki ilerlemeleri ve iyileşmeleri fark etmek için kendinize zaman ayırın.

Kadınlarda DEHB neye benzer?

DEHB'nin cinsiyete dayalı olmadığını hatırlamakta fayda var. DEHB daha çok duvarlardan sıçrayan, yaramaz, yıkıcı okul çocukları ile ilişkili bilinir. DEHB belirtileri hem kadınlarda hem de erkeklerde aynı oranlarda bulunmaktadır. Erkeklerde DEHB tanısı konma olasılığı kadınlara göre neredeyse üç kat daha fazla olduğu için tanı profilinde büyük bir boşluk var. DEHB kadınlarda gerçekten farklı bir tablo şeklinde görünüyor.

Bu nedenle birçok kadın yanlış anlaşıldığını hissederek büyür. Bazen yaşadıkları zorluklar “hormonal” veya “endişeli” olmakla karıştırılır. Zaman zaman DEHB belirtileri, konuşkan ve daha sosyal olan kişilik tipine atfedilir.

DEHB’da semptomlar değişebilir ve bu cinsiyetler arasında bile farklılık gösterebilir. DEHB'li kadınlar, çocukluk deneyimlerini bildirirken sıklıkla hayal kuran veya kağıt üzerine karalamalar yapan biri olduklarını belirtirler.

Araştırmalar, kız çocuklarına ve kadınlara teşhis konma olasılığının daha düşük olduğunu ve öğretmenlerin bazı zorluklar fark etseler bile nelere dikkat etmeleri gerektiğinden tam olarak emin olmadıklarını göstermiştir.

DEHB olan kadınlarda dikkat eksikliği şikayeti, hiperaktif ve dürtüsel semptomlara meyilli olan erkeklerden daha yaygındır. Erkek çocukları yerinde duramama ve hiperaktivite gibi “dışsal” semptomları daha çok gösterebildiğinden, erkek çocuklara DEHB tanısı konma olasılığı kızlara göre daha fazladır.

DEHB'li kız çocukları okulda genellikle parlak ve zekidir. Bu durum belirtilerinin daha silik olmasından kaynaklanmaktadır. Ancak yaşadıkları konsantrasyon sorunları nedeniyle sınav gibi kritik zamanlarda düşük performans gösterebilirler.

Yetişkin hayatta teşhis nasıl konur?

Birçok kadın, karşılaştıkları zorlukları anlamlandırmak için mücadele ederken, hayatlarının ilerleyen zamanlarına kadar göz ardı edilir. DEHB semptomlarını “gizleyebildikleri” için sıklıkla kadınlara yaşamlarının ilerleyen dönemlerinde teşhis konabilir. Ancak hayatın ilerleyen dönemlerinde, aile ve iş hayatında sorumlulukları arttıkça, kadınların DEHB'yi yönetmesi giderek zorlaşır.

Kadınlarda DEHB belirtileri sıklıkla yanlış anlaşılabilir ve uzmanlar tarafından bu belirtiler stres, kaygı veya başka bir ilgili durumla karıştırılarak yanlış teşhis konabilir.

Kadınlarda DEHB'nin Yaygın Görülen Belirtileri Nelerdir?

DEHB'nin hayatınızda ortaya çıkabileceği bazı durumlar şunlardır:

Zihniniz hareket halindeyken rahatlamak ve gevşemek için mücadele ediyorsunuzdur.
Çok başarılısınızdır ama sonra tam potansiyelinize ulaşamadığınız için hüsrana uğruyorsunuzdur.
Hedeflerinize ilerlemek için mücadele ediyorsunuzdur.
Unutulmuş projeler ve ödenmemiş faturalar birikmeye devam ediyordur.
Sosyal toplantılarda bunalmış ve utangaç hissedersiniz, ancak gergin olduğunuzda insanlarla konuşmaya başlayabilirsiniz.
Konuşan kişi siz değilseniz veya çok ilginç bulduğunuz bir konu değilse, konuşmalar sırasında zihniniz kayıyordur.
Arkadaşlıklar bir mücadele olabilir çünkü sosyal kurallar karmaşık görünüyordur.
Büyürken çok enerjiniz vardı ve meşgul olmayı seviyordunuz ama daha sonra yaşamda sadece yorgunsunuz ve tükeniyorsunuzdur.
Diğer sorunları telafi etmek için genellikle fazla harcama yaparsınız. Örneğin, bir ofis partisi için giyecek bir kıyafetiniz olmadığı için yeni bir tane alıyorsunuz ama bunun için gerçekten paranız yoktur.
Alışveriş ve mağazalar sizi bunaltıyor ve ne alacağınız konusunda karar vermekte zorlanıyorsunuzdur.

Bir tanı ve durum olarak DEHB'nin, göründüğü gibi olabilecek olumsuz kaos ve başarısızlık tablosunu taşımasına her zaman gerek yoktur. DEHB'li bir kadının projelerini ve hedeflerini gerçekleştirilebileceği coşkulu, enerjik ve “aşırı odaklı” olma gibi özellikleri de vardır. Bilmeniz ve yapmanız gereken en önemli şey gerçekçi hedefler belirlemeye çalışmaktır.

DEHB Tedavisinde Yapılabilecekler Nelerdir?

Yardım isteyin. DEHB, her yaştan hem kadın hem de erkekte görülebilir ve yüksek oranda tedavi edilebilir. Seçenekleriniz ilaçlar, davranışsal terapi veya gerçekten de semptomlara çok daha iyi yardımcı olan bu ikisinin bir kombinasyonudur.

Zaman zaman olabilecek gerilemeleri kişisel başarısızlık olarak algılamayın.

Durum ve tedavi konusunda iyimser olun. Ancak tedaviye çocuklukta başlamanın herhangi bir yaşta gelecekteki sonuçları ve işleyiş üzerinde büyük bir etkisi olabilir.

Olumsuz etiketlemeye takılıp kalmayın ve başarının ilerlemeyle teşvik edilebileceğini gözünüzde canlandırın.

Kendinizde DEHB olduğunu düşünüyorsanız tanı ve tedavi konusunda destek almak için Psikiyatrist Dr. Seher Çakmak’tan randevu alabilirsiniz.