Psikiyatri, zihinsel, duygusal ve davranışsal bozuklukların tanı ve tedavi veya önlenmesine odaklanan tıp dalıdır.

İyi bir psikiyatri uzmanı psikolojik sorunların hem zihinsel hem de fiziksel yönlerini değerlendirmede yetkindir.

İnsanlar birçok nedenden dolayı psikiyatrik yardım ararlar. Panik ataklar, mutsuzluk, öfke, kaygı, endişe, fobiler, uykusuzluk, unutkanlık, dikkat problemleri, intihar düşünceleri gibi sorunları olabilir. Bunlar günlük hayatları sanki kontrolden çıkmış gibi hissetmelerine neden olabilir.

Hastalıkların Teşhisi Nasıl Yapılır?

İyi bir psikiyatri uzmanı, hastalarla yaptığı görüşmeler yanında hastanın fiziksel ve zihinsel durumunu anlamaya yardımcı olabilecek çeşitli tıbbi laboratuvar testleri isteyebilir veya psikolojik testler uygulayabilir. Ayrıca tıbbi hastalıklar arasındaki karmaşık ilişkiyi, genetik ve aile öyküsü ile olan ilişkileri anlama, tıbbi ve psikolojik verileri değerlendirme, teşhis koyma ve tedavi planları geliştirme görevleri arasındadır.

Psikiyatrik tanılar, Amerikan Psikiyatri Birliği’nin Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabında (DSM-5) belirlenen ölçütlere dayalıdır. Bu kılavuz, ruhsal bozuklukların teşhisi için gerekli kriterleri tanımlar, semptomlar ve diğer ölçütleri içerir.

Psikiyatri Uzmanı Hangi Tedavileri Uygular?

İyi bir psikiyatri uzmanı, hastanın ihtiyaçlarına bağlı olarak ilaç tedavileri, psikoterapiler, psikososyal müdahaleler ve elektrokonvülsif terapi (EKT) gibi çeşitli tedavileri kullanır.

Psikoterapi, terapist ile hasta arasında konuşma ilişkisini içeren bir tedavidir. Ruhsal bozuklukları ve duygusal zorlukları tedavi etmek için kullanılabilir. Sorunun büyüklüğüne ve kullanılan terapi ekolüne bağlı olarak, terapi sadece birkaç seans veya yıllar boyunca birçok seans sürebilir. Psikoterapi bireysel, çift, aile veya grup olarak yapılabilir.

Psikoterapinin birçok çeşidi vardır. Hastaların davranışlarını veya düşünce kalıplarını değiştirmelerine yardımcı olan psikoterapiler, hastaların geçmişi ve deneyimlerin davranışlar üzerindeki etkisini keşfetmelerine yardımcı olan psikoterapiler ve sorunları belirli yollarla çözmeye yardımcı olmak için uyarlanmış psikoterapiler vardır. Bilişsel davranışçı terapi, sorun çözmeye odaklanan amaca yönelik bir terapidir. Psikanaliz ise birkaç yıl boyunca sık seanslar yapılmasını gerektiren yoğun bir bireysel psikoterapi şeklidir.

Psikiyatri uzmanı, görüşme ve değerlendirmelerden sonra psikiyatrik bozuklukların tedavisine yardımcı olacak ilaçlar reçete edebilir. Çoğu psikiyatrik ilaç yüksek tansiyon veya diyabet tedavisinde kullanılan ilaçlarla aynı şekilde her gün düzenli şekilde kullanılır. Psikiyatrik ilaçlar beyindeki nörotransmiter dediğimiz maddeler aracılığıyla kimyasal sinyalleşmeyi ve iletişimi faydalı bir şekilde düzenleyebilir ve bu da psikiyatrik bozuklukların semptomlarını azaltıp tedavi edebilir. Uzun süreli ilaç tedavisi gören hastaların, ilacın etkinliğini ve yan etkilerini izlemek için periyodik olarak psikiyatristleriyle görüşmeleri gerekir.

Psikiyatrik Tedavide Kullanılan İlaçlar Nelerdir?

Antidepresanlar – depresyon, panik bozukluk, TSSB, anksiyete, obsesif kompulsif bozukluk, borderline (sınırda) kişilik bozukluğu ve yeme bozukluklarını tedavi etmek için kullanılır.
Antipsikotik ilaçlar – psikotik bozukluklar, şizofreni, bipolar bozukluğu tedavi etmek için kullanılır.
Sakinleştiriciler ve anksiyolitikler – anksiyete (kaygı) ve uykusuzluğu tedavi etmek için kullanılır.
Hipnotikler - uykuyu başlatmak ve sürdürmek için kullanılır.
Duygudurum düzenleyiciler – bipolar bozukluğu tedavi etmek için kullanılır.
Uyarıcılar (stimülanlar) – Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) tedavisinde kullanılır.

Beyne elektrik akımları uygulanması şeklinde tıbbi bir tedavi olan elektrokonvülsif terapi (EKT), çoğunlukla tedavilere yanıt vermeyen şiddetli depresyon gibi psikiyatrik hastalıkları tedavi etmek için kullanılır. Derin beyin stimülasyonu, vagus sinir stimülasyonu ve transkraniyal manyetik uyarım (TMU) psikiyatrik bozuklukları tedavi etmek için kullanılan yeni tedavilerdir. Işık tedavisi mevsimsel depresyonu tedavi etmek için kullanılır.

Psikiyatri Uzmanı Eğitiminin Aşamaları Nelerdir?

Psikiyatri uzmanı olmak isteyen bir kişi önce 6 yıllık tıp fakültesinden mezun olmalıdır. Daha sonra tıpta uzmanlık sınavını (TUS) kazanması ve dört yıllık psikiyatri asistanlık sürecinin sonunda tezini hazırlaması gerekir. En son olarak da psikiyatri uzmanlık sınavını geçerek görevine başlar.