Randevulara geç kalma, kaçırılan toplantılar, unutulan akşam yemeğinde gelecek teklifleri alamama, duygusal düzensizlik, reddedilme duyarlılığı gibi durumlar size tanıdık geliyor mu?

Hemen hemen her gün sosyal medyada Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) ile ilgili bir makale ya da video var. Giderek daha fazla insan, yaşadıkları zorlukların teşhis edilmemiş DEHB ile bağlantılı olabileceğini fark ediyor.

İlk olarak, yetişkinlikte DEHB tanısı konulması için çocuklukta da Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu öyküsü olması gerekir. İkinci olarak, yetişkin hem dikkat hem de motor anormalliklere ek olarak şu beş özellikten ikisine sahip olmalıdır: zayıf dürtü kontrolü; ruh hali değişkenliği, kısa süren veya aşırı öfke ve/veya sinirlilik; yetersiz görev tamamlama ile zayıf organizasyon ve aşırı reaktivite ile düşük stres toleransı.

Zaman kontrol sorunu dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu yaşayan hastaların en sık şikayet ettiği konudur. Bazen kelimenin tam anlamıyla bir hırsız beyninize girmiş ve zaman yönetimi becerilerinizin önemli bir miktarını çalmış gibi hissedebilirsiniz. DEHB, en temel yaşam becerilerini son derece zorlaştırabilir. Yatak odasını toplamak, çamaşırları kaldırmak, bulaşık makinesini boşaltmak, iş ve projeleri zamanında tamamlamak gibi.

‘’Hızlıca e-mail ve Twitterı kontrol ettikten çok işim olmasına rağmen Youtube veya İnstagramda 1 saat vakit geçirdim. İhtiyacım olmamasına rağmen yeni telefon araştırmasına 2 saat harcadım’’ gibi hikayeleri çevremizde sık sık duymaya başladık.

Örneğin yeni DEHB tanısı alıp ilaç tedavisi başlanan birisi eğer tedavisiz kalırsa işinde sorunlar yaşayabilir.

“Çocukken DEHB teşhisi kondu ve okulu bıraktığımda ilaç almayı bıraktım. Artık buna ihtiyacım olduğunu düşünmüyordum. Zor olmasına rağmen mimarlık ve tasarımı seviyorum ve işimin kalitesi hiçbir zaman sorun olmadı. Sorun, belirli bir zaman çerçevesi içinde bir işi tamamlamaya çalıştığımda ortaya çıkıyor.’’
“Bana ilaç başlayan yetişkin DEHB konusunda uzmanlaşmış bir psikiyatriste yönlendirildim. Yarattığı fark ölçülemez. İşyerinde üretkenliğim arttı, bu da benim kendime olan güvenime ve öz saygıma yardımcı oldu. Son teslim tarihlerini kaçırmadığım ve randevuları unutmadığım için kendime artık kızmıyorum.”

Zaman yönetimi zor ve moral bozucu olabilir. Kişinin yeni zaman kontrol ve üretkenlik deneyimi, belirlenen sürelerde belirli işleri yapma, bu bozukluktaki odaklamanın artmasının bir sonucudur.

DEHB'li kişilerin yalnızca iki hızı olduğu söylenir, tam gaz ve derin uyku. Bunun neden olduğunu biliyor musunuz? Bunun nedeni, gaz pedalının açık veya kapalı konumunda takılı kalmasıdır.

Yalnızca gaz pedalı değil, aynı zamanda frenler de arızalıdır, bu nedenle DEHB'li kişi bir kez başladığında durmakta zorlanır. Kişinin adeta hassasiyet ayarı düğmesi bozulmuş ve bu nedenle yalnızca en yüksek sesli sinyal geçebiliyordur. DEHB'li sürücü ya aynı anda 40 şey görür ya da sadece bir tanesine aşırı odaklanır.

Zaman hırsızları, randevulara ve toplantılara tekrar tekrar geç kalmanızı sağlayarak saatlerinizi çalacaktır. Bunun sonucunda yapılan hatalar kendini suçlama ve utanmayla sonuçlanabilir.

DEHB'li hastalarda yapılan çalışmalarda zaman algısının bozuk olduğu,10 dakikada yapılacak işleri 20 dakikada bitirdiklerinde bile daha sürelerinin dolmadığını sandıkları belirlenmiştir.

Çalışmalar işlevselliği arttırmaya yardımcı olmak için bazı önemli ipuçları oluşturdu. Bunlar şunları içerir:

Zaman çizelgesi oluşturun ve önceden plan yapın
Listeler yapın, günlükler tutun, hatırlatıcılar yapıştırın ve ne yapmanız gerektiğini planlamak için zaman ayırın
Egzersiz, dans, spor gibi stresi azaltmanın yollarını bulun
Rahatlamanın yollarını bulun örneğin müzik veya rahatlama teknikleri gibi
Kendinize gerçekçi hedefler belirleyin
Kendinize iyi yapabileceğiniz şeyleri hatırlatın
‘’Zaman hırsızlarının’’ farkında olun
Birden fazla alarm ayarlayın
Bir DEHB Yaşam Koçunun yardımını alın
Beyni harekete geçirmek için alarm seslerini değiştirin
Aşırı yığılmayı azaltmak için toplu görevleri bölerek yapın
Odaklanma süresini ayarlayın
Kullandığınız saatin türünü değiştirin. Akıllı saatler kullanmanız daha mantıklıdır
Yapılması gereken işlerde en kötü durum senaryosuna hazırlık yapın
Hayatı zorlaştıran şeylerden kaçının. Bunlar diğer insanlarla tartışmak, uyuşturucu ve alkol kullanımı ile işyerinde stres olabilir
Sizi çok fazla alkol içmeye veya uyuşturucu kullanmaya teşvik eden veya stresli durumlar yaratan kişilerle vakit geçirmeyin.

Zaman hırsızlarını uzak tutmak için bu stratejilerden bazılarını denemenin zamanı geldi. Sizin için en iyi olanlarını keşfedin ve sizi hedeflerinize yönlendirmede nasıl yardımcı olduklarını tecrübe edin.

‘’DEHB ilacına başladığımdan beri sanki yepyeni bir gözlük takmış gibi oldum. Daha odaklı, üretken ve mutlu hissediyorum." cümlelerinin sık duyulduğunu dikkate alarak ilaç tedavisine önyargılı bakmayın.