Maalesef DEHB'li yetişkinlerin %75'i asla doğru bir teşhis alamıyor.

DEHB tedavisinde uyarıcı ilaçlar kullanılmıyor olsaydı yetişkin DEHB tanısı koyma korkusunun bu kadar yaygın olmayacağını düşünüyorum. Yetişkin DEHB için etkili tarama ve tedavi, danışanlara en üst düzeyde tedavi sağlamak için gereklidir.

Birçok kişi, Yetişkin DEHB' nin meşru bir tanı olarak var olup olmadığını sorgulamaktadır. Gerçekten de birçok kişi DEHB' nin aşırı teşhis edildiğini ve uyarıcıların aşırı reçete edildiğini iddia ediyor. Psikiyatristler “fazla reçete yazan” bu doktorlardan biri olmaktan çekiniyorlar. Yetişkin DEHB tedavisinde standart tedavi uyarıcı ilaçlardır. Bir kişinin DEHB'ye sahip olup olmadığı kararını vermek tedaviye değil, bunun yerine uygun değerlendirme ve teşhise bağlı olmalıdır.

Üniversite öğrencileri başta olmak üzere birçok insan, performanslarını veya enerjilerini artırmak için uyarıcılar kullanırlar. Bununla birlikte, çoğu zaman Yetişkin DEHB, yetersiz teşhis edilir ve yetersiz tedavi edilir. Yetişkin DEHB, popülasyonun en az %5'ini etkiler ve DEHB'li yetişkinlerin yaklaşık %75'inin hiçbir zaman doğru bir teşhis veya etkili tedavi almadığı tahmin edilmektedir.

Yetersiz Teşhisin Maliyetleri

DEHB, etkilediği kişilerde ömür boyu önemli ölçüde bozulmaya neden olur. Tedavi edilmediği takdirde, finansal durumlarını, eğitim başarılarını, ilişkilerini ve hatta sağlıklarını etkiler.

Yapılan çalışmalarda genel olarak, DEHB olan kişilerin daha az yıllık geliri vardır. Amerika Birleşik Devletleri'nde DEHB olan yetişkinler için tahmini yıllık gelir kaybının 77 milyar dolar olduğunu saptanmıştır. Uyuşturucu kullanımı için rakamlar 58 milyar dolar, alkol bağımlılığı için 85 milyar dolar ve depresyon için 43 milyar dolar olduğu saptanmıştır. Bu durumda DEHB'nin sahip olduğumuz en uygun maliyetli tıbbi durumlardan biri olduğunu görebilirsiniz.

DEHB hastalarının bazıları yıllar boyunca bir şeylerin pek doğru olmadığından veya okul ve hayatın onlar için yaşıtlarından daha zor olduğundan şüphelenmiş olabilirler. DEHB hakkında daha fazla şey öğrenmeye başladıklarında, zorluklarının DEHB' den kaynaklandığını anladıklarında ve etkili tedaviler olduğunu keşfettiklerinde, genellikle öğretmenlerinin, ebeveynlerinin ve önceki terapistlerinin veya psikiyatristlerinin DEHB' yi neden anlamadıklarını merak ederler.

Örneğin, hukuk fakültesindeki danışmanı tarafından anksiyete ve depresyon nedeniyle sevk edilen 26 yaşında bir danışanı ele alırsak, danışan asla DEHB olduğundan şüphelenmiyordu. Lisede ve üniversitede iyi bir performans sergilemiş ve hatta önde gelen bir hukuk fakültesine kabul edilmişti. Ancak, ödediği büyük bir bedeli vardı. Son derece endişeliydi ve başarısız olmaktan korkuyordu. Bu nedenle, çalışmak, endişelenmek ve hazırlanmak için çok fazla saat harcamıştı. Diğer terapistler ve psikiyatristler ona depresyon, OKB veya yaygın anksiyete bozukluğu teşhisi koymuş ve semptomlarını antidepresanlar ve benzodiazepinlerle tedavi etmeye çalışmışlardı. Bu ilaçlar onu daha depresif, uyuşuk ve sisli hissettirmişti.

Geçmişini araştırırken, bana çocukken her zaman iyi davrandığını, ancak sınıfta sık sık hayal kurduğunu söyledi. Yaşıtlarıyla sosyalleşmekte güçlük çekiyordu ve “diğer çocukların kendisine asla öğretilmeyen kurallara göre oynadığını” hissediyordu. İnsanlar ona genellikle uzay öğrencisi diyorlardı ve ailesi onları dinlemediği için onu işitme duyusu için birkaç kez test ettirmişti. Her zaman okul malzemelerini kaybediyordu ve dağınık bir masası ve odası vardı. İlkokulda başarılı değildi ve ailesi sık sık ona kötü notları ve ödevini yapmadığı için bağırırdı. Onun için öğretmenler tuttular ve ortaokul ve lise boyunca devam eden çok titiz ve düzenli bir eğitim programı belirlediler. İyi notlar almaya başladı ve performansından gurur duydu, ancak işini yapmanın neden yaşıtlarına göre 2-3 kat daha fazla zaman aldığını anlayamadı. Sık sık normal bir saatte uyumakta güçlük çekiyordu ve zamanında uyanmak neredeyse imkansızdı. Okula kronik olarak birkaç dakika geç kalırdı, bu da neredeyse kovulmasına neden oluyordu.

Çok unutkan olduğu için sınıfta herşeyi not alır ve tüm “yapılması gerekenler” listesini tutardı. Unutmamak için çok sayıda yapılacaklar listesi tuttuğu ve düzenli olarak bilgileri gözden geçirdiği için, bir psikiyatrist ona OKB teşhisi koymuş ve tedavi etmişti.

Organize etmede ve zaman yönetimi konusunda her zaman zorluk çektiğini söyledi. Tüm derslerine ve randevularına kronik olarak geç kalıyordu ve “sadece iyi bir zaman anlayışım yoktu” diyordu. Üniversiteye gittiğinde derslerinde kendisine yardımcı olması için öğretmenler tuttu. Sürekli okuduğu için üniversite sosyal hayatına katılmak için fazla zamanı yoktu. Buna rağmen yine de notları vasattı ve anksiyete ve depresyon nöbetleri geçirmeye başladı.

Danışanım hukuk fakültesine gitmeye kararlıydı ve başvuru sürecinde tüm detayları takip etmekte zorlanıyordu. Daha düşük dereceli bir hukuk fakültesine kabul edildi ve gitmeye karar verdi. Hukuk fakültesinin yeni talepleriyle, önceki başa çıkma stratejileri başarısız olmaya başlamıştı. Sonunda bir değerlendirme için bana sevk edildiğinde daha da geride kalmıştı.

Anlaşıldığı üzere depresyon, anksiyete ya da OKB' si yoktu ama DEHB' si vardı. İlginç bir şekilde, DEHB tanısı konan ve tedavi gören bir kuzeni, bir erkek kardeşi ve bir teyzesi vardı. Hepsi hiperaktif tipte DEHB' ye sahipti ve ayrıca alkol kötüye kullanımı sorunları vardı. Ebeveynleri, oğullarında DEHB olduğu için şok oldular çünkü okul ödevleri konusunda her zaman çok uslu ve titiz görünüyordu.

Ayrıca, günün büyük bir bölümünde siste nasıl yürüdüğünü ve beyninde örümcek ağları olduğunu hissettiğini, sabah ilk uyandığında nasıl olduğunu anlattı. Ancak, tüm hayatı boyunca böyle hissetmişti ve diğer insanların da böyle hissettiğini varsaymıştı. Bazı insanların aşırı çaba ve endişeye gerek kalmadan odaklanabildiğini, konsantre olabildiğini ve görevde kalabildiğini fark etmemişti. İlaç tedavisi başlanınca birden bir ampul patladı, örümcek ağları açıldı ve dünyayı çoğu insanın gördüğü gibi gördü. Ek olarak, kaygısı büyük ölçüde azaldı ve sonunda tutkularının ve yaşam hedeflerinin peşinden gitme umuduna kavuştu. Not tutmaya, listeler yapmaya ve biraz endişe duymaya devam etti. Hala bir miktar unutkanlık ve organizasyon sorunları yaşıyordu. İlaçlar tam bir tedavi değildir. Bununla birlikte, yaşamı boyunca kendisine acı veren başa çıkma stratejilerini kullanmaya devam ederken, önceliklendirmeye, ek stratejiler öğrenmeye ve gerçekçi beklentiler geliştirmeye yardımcı olmak için bir psikoterapist ile çalışmaya başladı.

Yetişkin DEHB'yi nasıl teşhis edersiniz?

Yetişkin DEHB, bir psikiyatrist tarafından konulan klinik bir tanıdır. Teşhisi koyan kişinin erişkin DEHB deneyimine sahip olması önemlidir. Birçok klinisyene, birisi depresyon ve DEHB ile başvurursa, önce depresyonu, sonra DEHB' yi tedavi etmesi öğretilir. Hasta sıklıkla depresif ve hüsrana uğramış hissettiğini söyler. Çoğu zaman bunun nedeni, birbiri ardına başarısızlık yaşaması veya bir işten diğerine atlamasıdır. DEHB' yi tedavi ettiğinizde, danışan hedeflerine ulaşma, ilişkileri geliştirme, işleri zamanında yetiştirme, çocukları almayı hatırlama, yolda kazalardan kaçınma, pasaportunu almayı hatırlama yeteneğini geliştirir. ‘’Havaalanına gitmeden önce ve genellikle daha yetkin, kendinden emin ve mutlu hissediyorum’’ der.

Ne yazık ki, hastalar depresyon için antidepresanlarla ile tedavi edildiğinde, bipolar bozukluk için atipik antipsikotiklerle tedavi edildiğinde ve bu ilaçları aylarca veya yıllarca kullandığında, semptomları genellikle düzelmez ve hatta kötüleşebilir. Asla bir hastanın dopaminini almayın. Dopamin bize yaşama sevinci, motivasyon verir ve dikkat etmemizi sağlar. DEHB' li insanlarda eksik olan Dopamin onları tam potansiyellerinden engelleyen parçadır. Antidepresanlar ve antipsikotikler, bir geri bildirim döngüsü yoluyla, dopaminin frontal loblardaki ve limbik sistemdeki işlevini azaltabilir ve DEHB semptomlarını şiddetlendirebilir. Bazı durumlarda, özellikle disleksi gibi bir öğrenme bozukluğu şüphesi olduğunda nöropsikiyatrik testler faydalı olabilir. Ancak, test her zaman doğru değildir. Genellikle zaman alıcıdır, çok maliyetlidir ve tanıyı kaçırabilir. Test, bir kişinin yürütücü işleyişinin, odaklanmasının ve dikkat dağınıklığının normal olduğunu gösterebilir, ancak test kısa bir süre içinde gerçekleştirilir. Yetişkin DEHB'nin önemli bir özelliği, semptomların sürekli olarak tutarsız olmasıdır! DEHB'nin sunduğu zorluk, hem gün boyunca hem de uzun süre boyunca sürekli dikkat, odaklanma ve yürütme becerileri eksikliğidir. Bu nedenle, nöropsikiyatrik testler sırasında kısa bir süre boyunca ve test eden kişinin yönlendirmesiyle oldukça iyi işlev görebilir, ancak bunu uzun süreler boyunca yapamayabilir. Nöropsikiyatrik testler, karmaşık vakalarda veya tanının belirsiz olduğu durumlarda yararlıdır. Bununla birlikte, bir kişinin, negatif bir EEG'ye rağmen klinik olarak epileptik nöbet bozukluğuna sahip olabileceği gibi, testler negatif olmasına rağmen bir kişinin klinik DEHB'ye sahip olabileceğini kabul etmek önemlidir.

Yetişkin DEHB Konusunda Danışanlara Nasıl Yardımcı Olabiliriz? Beş Temel İpucu

1. Danışanları gözlemleyin

Peki, Yetişkin DEHB'si olan danışanlarımıza nasıl yardımcı olabiliriz? İlk olarak, DEHB'nin birinin hayatındaki etkisini ve sıklıkla yanlış teşhis edildiğini veya yetersiz teşhis edildiğini bilmek önemlidir. DEHB damgasının ve uyarıcı kullanma kaygısının insanları teşhis ve tedavi görmekten alıkoyduğunu anlamak önemlidir.

Ayrıca danışanların çoğu ayrıca Yetişkin DEHB'nin "gerçek bir teşhis" olmadığını düşünüyor. Bu nedenle değerlendirilmeye girmezler veya tedavi edilmezler. Ancak, DEHB hastalarında SPECT ve PET taramalarının DEHB olmayan hastalarda prefrontal kortekste farklı kan akışı gösterdiğini açıklamak, hastaya bunun gerçek bir sorun olduğunu göstermeye yardımcı olabilir.

2. Bir değerlendirme ve tedavi için başvurun

Yetişkin DEHB şüphesi yüksek olan bir danışan için, değerlendirme ve tedavi için DEHB konusunda uzmanlaşmış bir psikiyatriste başvurmanızı öneririm. İlaçlar tedavinin temel taşıdır ve on yıllardır yanlış bir teşhisle ve etkili tedaviler olmadan acı çeken birçok hasta için yaşamı değiştirebilir.

3. Bilişsel Davranışçı Terapi

Tedavinin bir diğer köşe taşı, bireysel vakadaki belirli zorlukları ele almak için özel stratejiler geliştirmektir. DEHB'l i bireyler, kişisel organizasyon, sosyal sınırlar ve günlük problemlerle başa çıkmak için pratik yardım açısından bir terapiye ihtiyaç duyarlar.

Danışanlarla oturumlarda BDT'yi kullanarak, en önemli zorluklarını ele almalarına yardımcı olabilirsiniz. Bu zorluklar genellikle zaman yönetimi, önceliklendirme, strateji oluşturma, planlama, ruh hali düzenleme, sosyal beceriler, organizasyon, odaklanma ve motivasyon ile ilgili zorlukları içerir.

Danışanlara, post-it notlarına veya akıllı telefonlara güvenmek yerine haftalık bir takvim satın almaya ve düzenli olarak kullanmaya teşvik etmek çok faydalıdır. Birçok DEHB hastası, bir şeyleri görsel olarak gördüklerinde daha iyisini yapar.

Danışanlar için başka bir davranışsal müdahale, onlara her öğeye öncelik verecek bir yolla yapılacaklar listesi geliştirmeyi öğretmektir. Ardından, öğeleri takvimde belirli bir zamanda yerleştirmelerini sağlayın.

4. Utancı Giderin ve Umut Aşılayın

Teşhis edilmiş veya teşhis edilmemiş DEHB ile büyümek, danışanınız için önemli bir utanç yaratabilir. Akademisyenlerde, kariyer geçmişinde ve ilişkilerde genellikle önemli bir eksiklik olduğu kadar ebeveynlerden, öğretmenlerden ve akranlardan sık sık eleştiri veya alay konusu oldukları olur.

DEHB hastasının birçok güçlü yönü olduğunu ve DEHB' nin kim olduğunun sadece bir yönü olduğunu görmesine yardımcı olun. Ayrıca, hayatlarının çoğunu telafi edebilirler. Onlar zor bir mücadele olabileceğini ancak hayatlarının tedavi ile önemli ölçüde iyileşebileceğini doğrulayın.

5. Potansiyel Zorluklara Hazır Olun

Bir danışan, DEHB' nin yarattığı bazı zorlukları anlasa bile, hayatının diğer alanlarını nasıl etkilediği genellikle net değildir. Danışanın işte düşük performans gösterme, yüksek riskli cinsel aktiviteye girme veya kişisel ilişkilerinde zorluklarla yüzleşme gibi davranışlarının çoğunun DEHB hastalarında çok yaygın olduğunu anlamasına yardımcı olun. Tedavi, ilaçlar, davranışsal tedaviler veya bunların kombinasyonları ile bu durumun zamanla düzelebileceğine dair onlara güvence verin.

Çözüm

DEHB, danışanın yaşamının tüm yönlerini etkileyen ciddi bir bozukluktur. Mevcut danışanların çoğu, DEHB için doğru bir teşhis veya tedavi almamış olabilir. DEHB' yi ima eden damgalamanın üstesinden gelmek ve gerçek bir teşhis değil algısını kırmak ve bunun bir danışanın yaşamı ve tedavisinin seyri üzerindeki önemli etkisini anlamak, danışanınız için önemli bir fark yaratabilir. Ek olarak, danışanlarınızın her birinde Yetişkin DEHB taraması yapmak, onları değerlendirme ve tedavi için yönlendirmek ve Bilişsel Davranışçı Terapi kullanmak, onların yaşamları üzerinde çok önemli bir etki yaratabilir.