Sınav Kaygısı
Sınav Kaygısı nedir?
Sınav kaygısı; öğrenilmiş olan bilginin sınav esnasında etkili bir biçimde kullanılmasına veya uygulanmasına engel olan ve başarının istenen seviyede olmamasına yol açan yoğun kaygı durumu olarak tanımlanmaktadır.
Bireyin sınavın hayatındaki yeri, sınavla ilgili aklında oluşturulan imaj, sınav sonrası başarısızlıkta oluşabilecek sorunlar ve sınav sonrası elde edilecek başarılara verilen önem sınav kaygısı oluşması üzerinde çok etkilidir.
Sınav kaygısının nedenleri nelerdir?
- “Ben zaten bu konuları anlamıyorum”, “Biliyorum, bu sınavda başarılı olamayacağım”, “Sınav kötü geçecek” ,“Çok fazla konu var , hangi birine hazırlanayım?” gibi olumsuz otomatik düşüncelere sahip olma
- Gerçekçi olmayan düşünce ve fikir yapılarına sahip olma
- Sosyal çevrenin beklentileri ve baskısı
- Mükemmeliyetçi ve rekabetçi kişilik yapısı
- Sınava yeterince hazırlanmamış olmak
- Öğrencinin ders yükünün altından kalkamayacak kadar fazla olması
- Öğrencinin doğru çalışma stratejisiyle çalışmaması
- Öğrencinin daha önce başarıları ve yetersizlikleri
- Sınavı araç değil amaç olarak görmesi
- Sınavı hayattaki başarının ve mutluluğun en önemli kriteri olarak görmesi
Sınav kaygısının belirtileri nelerdir?
- Dikkat ve konsantrasyon güçlüğü, başarısızlık korkusu, çalışmaya isteksizlik, okuduğunu anlamama, öğrenilenleri aktaramama, düşünceleri organize etmede zorluk, enerji düşüklüğü gibi zihinsel belirtiler
- Kendini yetersiz ve değersiz görme ve kendine güvende azalma, sinirlilik, huzursuzluk, endişe, tedirginlik, gibi duygusal belirtiler
- Ders çalışmayı erteleme, ders çalışmayı bırakma, sınavı yarıda bırakmak gibi davranışsal belirtiler
- Mide bulantısı, karın ağrısı, çarpıntı, titreme, ağız kuruluğu, iç sıkıntısı, terleme, uyku düzeninde bozukluklar gibi bedensel belirtiler
Öğrenciyi farkında olmadan kendi duygu ve düşünceleri kısır döngü içine sokar.
Sınav kaygısı yaşandığı nasıl anlaşılır?
Öğrencinin okul başarısında belirgin bir düşüş izlenir. Ders çalışmayı erteleme, sınav ve hazırlığı konusunda konuşmayı istememe, soru sorulmasından rahatsız olma vardır. Dikkat dağınıklığı, konsantrasyon güçlüğü, fiziksel şikayetlerde dikkat çeken bir artış (karın ağrısı, mide bulantısı, uyku düzensizliği, iştahsızlık ya da tersine aşırı yeme, mutsuz bir ruh hali), çok çalışılmasına karşın performans düşüklüğü sınav kaygısının olduğunu gösterir.
Sınav kaygısıyla başa çıkma yolları nelerdir?
- Gerçekçi olmayan düşünme alışkanlıklarını farklı bir gözle yeniden değerlendirmesi sağlanmak ”Elimden gelen her şeyi yaparım. Başarısız olmam tembel ve beceriksiz olduğumu göstermez. Daha fazla çalışmam gerektiği anlamına gelir” vb.
- Kaygıyı bastırmaya değil, onun varlığını kabul edip tanımaya çalışmak
- Nefes alma egzersizleri
- Gevşeme egzersizleri
- Dikkatini başka noktalara odaklama tekniği
Hangi düşüncelerin değişmesi amaçlanır?
“Hayatta başarılı ve mutlu olabilmek için bu sınavı mutlaka kazanmalıyım, kazanmazsam kimsenin yüzüne bakamam, sınav konuları çok fazla, vakit kalmadı, yetersizim, hiçbir şey yapamayacağım” değişmesi gereken başlıca düşüncelerdir.
Kaygı yönetimi nedir?
Öncelikle sınava yoğunlaşmayı ve sorulara odaklanmayı amaçlayan, düşünceleri düzenleyen, dikkatini bir konuda toplamayı sağlayan, olumsuz düşünmeyi ve telaşa kapılmayı engelleyen, kontrol duygusunu geliştirerek başarıya yardım eden, gerçek performansı göstermede önemli rol oynayan bir yaklaşımdır.
Sınav öncesi neler yapılmalıdır?
Çalışma sistemi ve sınava ilişkin tutumları gözden geçirerek yeni bir zihinsel yapılanma gerekir. Zamanı iyi kullanılmalı, beslenme ve uykuya dikkat edilmelidir. Sınava yönelik çalışmaları son güne/geceye bırakılmamalıdır.
Sınav esnasında neler yapılabilir?
Olumsuz düşüncelere karşı pozitif açıklamalar üretme, zaman ve stres kontrolü yapma, kolay sorulardan başlama, kaygıyı azaltmaya yönelik yöntemler uygulama (hızlı gevşeme, dikkat artırma teknikleri, kontrollü nefes alınması) sınav esnasında yapılabilecek önemli çalışmalardır.
Aile ile sınav kaygısı arasında ilişkisi nasıldır?
Aile için girilecek sınavın anlamı, sınava yönelik tutum ve davranışları önemlidir. Çoğunlukla aileler kendi kaygılarını çocuklarına yansıtmaktadırlar. Çocuktan yüksek beklentilerinin olması, sınav kaygısı oluşumunda oldukça önemlidir.
Aileler çocuklarına güven ve sorumluluk vermeli, önemsemeli, her zaman olumlu geri bildirimde bulunmalıdır. Aileler sınırlarının farkında olmalıdırlar. Sınava ilişkin konuşmalarda dikkatli davranmalı, gerçekçi olmalı, arkadaşlarıyla karşılaştırma yapmaktan kaçınmalıdır. Sınavı çok aşırı anlam yüklememe, ölüm kalım sorunu yapmama, yüreklendirici davranma önerilmektedir. Çocuklar koşulsuz sevilmelidir, empati yapılmalıdır..
Psikiyatrik destek ne zaman gereklidir?
Bir ruhsal hastalık ortaya çıkmışsa, (depresyon, yaygın kaygı bozukluğu, uyku bozukluğu) bu ruhsal belirtilerden dolay yaşam düzeninin bozulması psikiyatrik destek gerektiğinin en önemli bulgularıdır.
