Obezite

Obezite

Obezite yani şişmanlik çağımızın en önemli hastalıklarından biridir. Yol açtığı kalp hastalıkları, kanser ve eşlik eden ruhsal bozukluklar nedeniyle sağlık gündeminin en önemli sorunlarından biridir. Obeziteye karşı mücadelenin yeni rant alanları yarattığını, insanları güzel görünme ya da sağlıklı olma ikileminde bıraktığını, tedavi arayışlarının yeni bir ticaret alanı yarattığını ve denetlenmeyen bu alanın yaşamı tehdit edici sonuçlara yol açtığını görmekteyiz.

Obezite gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde çocuk, ergen ve erişkinler arasında önemli bir halk sağlığı sorunudur. Çocukluk ve erişkinlik döneminde sağlığı bozan risk faktörleri ile çocukluk çağı obezitesi arasında güçlü bir ilişki bulunmaktadır.

Obezite Nedenleri Nelerdir?

Oluşumunda bir çok faktörün rol aldığı obezite ile başa çıkmak hastalığı tüm boyutlarıyla anlayabilmeyi gerektirir. Genetik etkenler, bazı beyin tümörleri, beyinden salgılanan bazı madde ve hormonların düzeyindeki değişiklikler, çevresel etkenler, yaşam tarzı, beslenme alışkanlıkları, bazı ruhsal bozukluklar, bazı fiziksel hastalıklar, kullanılan bazı ilaçlar, fiziksel aktivitenin azlığı, bireyi hareketsiz kılan tv izleme ve bilgisayar kullanımı gibi yeni alışkanlıkların obezite oluşumunda önemli rolü vardır. Ayrıca; ailenin tutumu, akran etkisi, sosyal etkenler, ailelerin beslenme konusundaki bilgi yetersizlikleri, sosyo-ekonomik düzeyde düşüklük ve bunlara bağlı ortaya çıkan yaşam biçimi diğer önemli etkenlerdir. Bu nedenler içinde son yıllarda üzerinde en çok konuşulması gerekenler beslenme tarzı ve bireyin sağlığını geliştirme yönünde sahip olduğu elverişsiz koşullardır.

Bireyin düşük kendilik değerine sahip olması, bedenini algılamada sorunlar, sürekli olarak değişkenlik gösteren kilo alma ve verme döngüsünün yarattığı ruhsal sonuçlar obezitenin oluşumunda etkili değişkenlerdir.

Obezite ile Nasıl Başa Çıkılır?

Uzun soluklu bir mücadele olan obezite sağaltımında ana hedefler; sağlıklı beslenme ve etkinlik yapma alışkanlığı kazandırmaktır. Bu yaklaşım daha çok olumsuz davranışları olumlu davranışlarla değiştirme, olumlu yeme tutumları geliştirme, etkinlik becerisi kazandırmaya odaklı davranışçı girişimleri içerir. Bunun için özellikle bu davranışları belirleyen çevreyi düzenlemek oldukça önemli bir süreçtir. Sorunlu yeme alışkanlıklarının ve fiziksel etkinlik düzeyinin farkında olmak, aşırı yemeye neden olan ya da kolaylaştıran ortamları ve durumları saptamak, özellikle davranış değişikliklerini küçük adımlarla yapmak, bu değişiklik olumlu sonuç verdiğinde yeni değişikliği gündeme getirmek önemlidir. Tedavide; yeme düzenini gözden geçirme, hareketsiz yaşantıyı değiştirme (özellikle TV izleme) ve aktivite seviyesini arttırmaya yönelik eğitimler başta gelmektedir.  Bunun yanında tedavide koruyucu ve önleyici yaklaşımlar da dikkat edilmesi gereken diğer önemli hedeflerdir.

Sonuç olarak obezite; genetik ve çevresel etkenlerin karmaşık etkileşimi sonucu ortaya çıkan, yaygınlığı giderek artan hem klinik bir sorun hem de halk sağlığı sorunudur. Hem tedavisi hem de önlenmesi açısından farklı meslek alanları arasında bir ilişki ve işbirliği kurulmasını gerektirir. Yalnızca zayıflamaya yönelik tedaviler tek başına yeterli olmamaktadır. Bu nedenle özellikle bireyi aşırı yemeye iten ruhsal bozuklukların ele alınması için bir psikiyatri uzmanının da bu tedavi ekibi içinde yer alması en doğru yaklaşımdır.

Obezite ile mücadelede önleyici ve koruyucu yaklaşımlar önceliklidir. Bu nedenle obezite gelişiminde belirleyici olan risk etkenlerinin saptanarak ortadan kaldırılması, sağlıklı kalmaya imkan veren uygun bir çevre oluşturulması, ulusal düzeyde bir beslenme politikasının geliştirilmesi gerekmektedir. Bu nedenle obezite sadece bireysel değil aynı zamanda toplumsal bir sorun olarak da ele alınmalı ve bu çerçevede bir mücadele programı geliştirilmelidir.